Kedilerde layşmanyaz belirtileri asemptomatik şekilde olabilmektedir. Kedilerde layşmanyaz belirtileri buna ek olarak şu şekilde de olabilmektedir:
- Halsizlik ve derin bir isteksizlik durumu
- Kronik seyreden gingivostomatit
- İştahta azalma
- Burnun kanaması
- Kilo kayıpları
- Deride görülen egzama ve buna benzer lezyonlar
- Saçların ya da kılın dökülmesi
- Lenflerde düzensiz büyüme
- Letarji
Kediler bazı durumlarda ise yalnızca taşıyıcı konumda kalabilmektedir. Bu durumda vücutlarında herhangi bir belirti oluşmayacaktır. Böylesi bir durumda hastalığın var olup olmadığını anlamak için kedilere bazı testler ve muayeneler uygulanabilmektedir. Test ve muayenelerin veteriner hekimler tarafından yapılması önemlidir.
Kedilerde Layşmanyaz Ne Demektir?
Kedilerin layşmanyaza yakalanması genel olarak kum sinekleri ile mümkündür. Bu sinekler kedilerin derilerine yaptıkları parazit ısırıkları ile hastalığı iletmektedir. Deride yerleşen parazitler burada birkaç hafta kuluçka süresine sahiptir. Kuluçka süresi birkaç ayı da bulabilmektedir. Bu hastalık özellikle Meksika’da, Akdeniz’de ve Amerika’da yaygın olarak görülmektedir.
Bu hastalığa tek hücreli bir organizma neden olmaktadır. Bu nedenle gerekenden daha fazla ciddiye alınmalıdır. Bu kronik hastalık köpeklerde daha yaygın görülebilir iken kedilerde de görülme sayısı yadsınamayacak kadar fazladır. Kedilerde oluşan bu rahatsızlıkta semptomlar genel olarak iç organ ve deriyi etkilemektedir. Bu hastalık temelde kediler için iki büyük soruna neden olmaktadır. Bu sorunlardan birisi deri reaksiyonları iken diğeri kara hummadır. Kara humma özellikle kedilerin karın bölgelerinde sıklıkla görülen bir reaksiyondur.
Bazı hayvanlar hastalığın enfeksiyonlarını vücutlarında taşısa bile dış ortamda herhangi bir semptom göstermeyebilmektedir. Hayvanların vücudunda bu enfeksiyon olmasına rağmen taşıyıcı olmalarından dolayı hiçbir belirti görülmeyebilir. Bu canlılar hastalık belirtisi göstermese bile özellikle lutzomyiacinsi tatarcıklar sayesinde diğer canlılara bulaşabilmektedir. Kedilere ek olarak kemirgen canlılar ve insanlar da bu hastalığı bulaştırabilmektedir. Bu nedenle dikkatli olunması gerekmektedir.
Kedilerde Layşmanyaza Neden Olan Faktörler
Özellikle kedilerde layşmanyaz nedenleri arasında protozoal organizmayı etkileyen tatarcıklar başta yer alır. Kedilerde layşmanyaz belirtileri ve nedenleri iyi tespit edilmesi tedavi sürecine katkıda bulunacaktır.
Bu hastalık kedilerde tatarcık ısırıkları ile enfekte olmaktadır. Hastalığın görülme sıklığı en çok Akdeniz, Asya, Amerika gibi alanlardadır. Bölgelerde yaşayan yerliler ya da kısa süreli olarak alana ziyaret etmiş kişilerin tatarcık ısırması ile hastalığı kapabileceği unutulmamalıdır. Tatarcık denen tek hücreli canlıların Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa’da sık olmaması, bu alanların layşmanyazdan korunabileceği anlamına gelmektedir.
Kedilerde Layşmanyaz Tespiti Nasıl Yapılmaktadır?
Layşmanyaz tespiti yapılır iken ilk aşamada canlıda görülen semptomlar incelenmelidir. Semptomlar çok çeşitli olabileceği için bu konuda veteriner hekime doğru bilgi vermek son derece önemlidir. Kedilerde gözlemlenen şüpheli davranışların not alınması ve hekime açıklanması gerekmektedir. Hızlı teşhis edilen bu hastalığa hızlı bir şekilde tedavi bulunabilmektedir.
Hastalığın tespitinde kedilerin son zamanlarda nereleri ziyaret ettiği de büyük önem taşımaktadır. Tespit sırasında hastalığın kuluçka süresinin uzun olduğu unutulmamalıdır.
Kedilerin veterinere götürülmesi durumunda hastalığın yaygın belirtilerinin kedide olup olmadığı kontrol edilmelidir. Lezyonların arayarak kedinin fiziksel muayenesini gerçekleştirmek son derece önemlidir. Tanı için genel olarak lenf düğümlerinden, kandan, ciltten ya da farklı bir dokudan örnekler alınmaktadır. Bunlara ek olarak tanıda şu yöntemlerden yararlanılmaktadır:
- Sitoloji
- İzolasyon
- Polimer reaksiyon zinciri
- Histoloji
Kedilerde Layşmanyaz Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Layşmanyaz tedavi seçenekleri belirlenir iken vakanın durumunun ne kadar ağır olduğuna bakılmaktadır. Genel olarak tedavilerde enfeksiyonun giderilebilmesi için ilaçlardan yararlanılmaktadır. Yöntemde başarı oranı yüksektir. İlaç kullanımı sırasında kedinizi rahatsız edecek herhangi bir ağrı ya da şişme gördü iseniz zaman kaybetmeden hekiminize bilgi vermelisiniz. Hekim ihtiyaç durumunda cerrahi müdahale yaparak kedinizin sağlığını koruyacaktır.
Vakaların hafif olması durumunda böbrek yetmezliği amacı ile de kullanılan protein diyetlerinden yararlanılabilmektedir.
Layşmanyaz, tedavisi için belirli bir plan dahilinde ilerlenmesi gereken bir sorundur. Bu nedenle veteriner risk faktörleri ve değerlendirme için bir plan hazırlayacaktır. Hastalığın tekrarlama ihtimaline karşı her zaman takipte kalınmalıdır.
Layşmanyaz Kediler Arası Bulaşıcı Mıdır?
Layşmanyazın bulaşıcı olup olmaması özellikle kedi sahipleri tarafından merak konusudur. Bu hastalık bulaşıcı bir hastalık olup tatarcık olarak bilinen bir vektör aracılığı ile yayılmaktadır. Vektörün bulaşacağı canlılar arasında insanlardan kedilere, köpeklerden tavşanlara kadar pek çok isim yer almaktadır. Hastalık kan nakli ile bulaşması da mümkündür.
Kediler genel olarak bu hastalığı taşıcıyı bir yapıya sahiptir. Durum böyle bile olsa hastalığın semptomları dışarıda görülememektedir. Hastalığın kuluçka süresi iki yıl ile üç yıl arasında değişiklik göstermektedir. Bu süreçte belirgin bir belirti olmasa bile kedilerin genel bir sağlık kontrolünden geçmesi iyi olacaktır.
Kedilerde Layşmanyazın Önlenmesi
Layşmanyazı önlemek için düzenli olarak kontrol yaptırmak son derece önemlidir. Kedilerde layşmanyaz belirtileri var ise ilk etapta veteriner hekim tarafından belirlenen bir tedaviden yararlanılabilmektedir. Tedavi sonrasında kedilerin tamamen hastalıktan kurtulduğu düşünülmemelidir. Bu hastalığın yeniden nüksetme oranı bulunmaktadır. Özellikle tedavi sonrasındaki ilk birkaç ay kritiktir. Bu birkaç ay içinde kedinizin yeniden hastalanmaması için düzenli olarak hekime götürmelisiniz. Hekim kedilerde prognoz takibi yaparak sağlıklarını koruyacaktır. Bu hastalığın önlenebilmesi için kedilerin bağışıklık sistemlerini destekleyici ilaçlardan yararlanılabilmektedir. Ayrıca düzenli diyetler de son derece faydalı olacaktır.